Ruimtemakerblog
Ruimte maken en lichtheid brengen in de wereld van taaie systemen, drukdoenerij en ingewikkelde spelletjes is mijn specialiteit en drive. In dit blog vertel ik wat ik als adviseur meemaak en wat ik aan zwaarte en lichtheid in mijn omgeving en in de media tegenkom. Hopelijk prikkelt en inspireert het u. Graag reacties en adviezen. U kunt mij ook volgen op het twitteraccount ‘ruimtemaker’ waar blogberichten zullen worden aangekondigd: Twitter.
Frans Soeterbroek, Ruimtemaker
Tags
ambtenaren Amsterdam burgerparticipatie collectieve intelligentie democratische vernieuwing dialoog eigenaarschap gebiedsatelier gebiedsontwikkeling gemeenteraad gemeenteraadsverkiezingen grondbeleid koekoeksklokparticipatie leiderschap lichtheid lokale democratie lokale initiatieven maatschappelijke gebiedsontwikkeling menselijke maat omgevingsvisie omgevingswet organische gebiedsontwikkeling organisch ontwikkelen participatie participatiesamenleving publiek domein publieke zaak regio Rotterdam samen stad maken schurende verhalen sociaal kapitaal stadmakers stadsontwikkeling systeemwereld technocratie tijdelijkheid Utrecht Utrechtse Ruimtemakers vastgoed waardecreatie wijkaanpak wijkcoöperatie wonen Zwolle
onderhandelen voor dummies: de blinde vlek in de kabinetsformatie
Wie de reconstructie in de kranten leest van de totstandkoming van het kabinet Rutte II zal zich de vraag stellen of hier de hogeschool van onderhandelen aan het werk is geweest of dat men een potje heeft zitten knoeien. De hoofdrolspelers zijn er trots op hoe ze het spel gespeeld hebben: elkaar wat gunnen, geen bloedeloze compromissen, zichtbaar voor de achterban kunnen scoren en waar nodig de scherpe kantjes er voor de ander afhalen. Bijna aandoenlijk zijn de anekdotes over het kwartetten met ingrijpende maatregelen en de methode om VVD-ers te vragen om de belangen van de PvdA uit te werken en vice versa. Maar door alle commotie over de inkomensafhankelijke zorgpremie ontstaat bij de buitenwereld het beeld van geklungel. Dat is wat te grof uitgedrukt maar die kritiek raakt wel de kern van de zaak: er is gewerkt met een te eenzijdige benadering van onderhandelen.
5 november 2012
0 reacties
kabinetsformatie, koehandel, onderhandelen, spelregels
De tragiek van systeemingrepen in de zorg
De afgelopen week verschenen er twee artikelen in kranten die vragen oproepen over de kansrijkheid van grote ingrepen in de zorg. De Volkskrant berichtte over het wegwerken van de wachtlijsten als probleem in plaats van als oplossing: de natuurlijke filter tegen overbehandeling en kostenbesparing is daarmee ook verdwenen. De NRC meldde onder de kop ‘laagdrempelig advies waar geen vraag naar is’ dat de Centra voor Jeugd en Gezin op een fiasco uitdraaien. Dit symbool van klantgerichtheid en integrale aanpak blijkt zijn belofte niet waar te maken. In angelsaksische landen noemen ze dit fenomeen van grote systeemingrepen met een noodlottige afloop ‘planningdisasters’. Waarom draait het daar zo vaak op uit?
2 oktober 2012
0 reacties
kleine ingrepen, ontkokeringslogica, planningsramp, systeemingrepen, zorg
De stad als verhaal
Afgelopen donderdag was ik bij de intreerede ‘de stad als brein’ van Zef Hemel (hier de tekst). Hij bekleedt de komende vijf jaar de Wiboutleerstoel, ingesteld op initiatief van de gemeente Amsterdam. Het is altijd een feest om naar Zef te luisteren en zijn blogs op zefhemel.nl te lezen. Hij is een van de weinige gemeenteambtenaren die ik ken die oprecht kan genieten van de spontane chaos en orde in de stad en de aandrang kan weerstaan om successen in de stad gelijk toe te rekenen aan gemeentelijk beleid. En hij is een van de weinigen die de compacte stad niet primair propageert om het open landschap te sparen maar omdat hij van stedelijkheid en de stedelijke samenleving houdt.
17 september 2012
0 reacties
compacte stad, maatschappelijke dialoog, open planning, stad als brein, verhalen, wisdom of crowds, zef hemel
Probeer de zelfsturende stad niet in sjablonen te vangen
Dit voorjaar schreef ik op verzoek van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI) een essay over hoe je in de stad van de toekomst een vorm van lichte sturing kunt gebruiken (hier de link). Anderen schreven essays over thema’s als veiligheid, economie, duurzaamheid, tijdelijk ruimtegebruik en regionale samenwerking. De RLI heeft nu alle essays gepubliceerd (zie hier) en zo kon ik mijn eigen bijdrage vergelijken met die van anderen. RLI was vooral nieuwsgierig naar de perspectieven van maatschappelijke zelfsturing en daarover gaan veel van de bijdragen. Het optimisme druipt er helaas niet vanaf.
6 september 2012
0 reacties
lichte sturing, maatschappelijke zelfsturing, RLI, zelfsturende stad
De spelende mens is aan zet
Twee jaar geleden zag ik een filmpje op internet met een presentatie van spelontwerper Jane McGonigan die hardop droomde over het idee dat gamers hun speelsheid aanwenden om de grote problemen van de wereld op te lossen. Ze schreef er ook een boek over: Reality Is Broken, Why Games Make Us Better and How They Can Change the World.
Vandaag publiceert de WRR het rapport ‘Vertrouwen in burgers’ waarin onder verwijzing naar Homo Ludens van onze eigen Johan Huizinga ook een lans wordt gebroken voor dit idee. Helaas berust het idee dat je gamers alleen kunt mobiliseren als betrokken burger door spannende spellen voor ze bouwen op een treurig misverstand.
22 mei 2012
0 reacties
burgerschap, de spelende mens, homo ludens, serious gaming, speelsheid, strategisch spel
Afrekenen met de tekentafelplanologie
Gisteravond presenteerde het programma de Slag om Nederland een (zoveelste) top tien van lelijke plekken in Nederland. Het leukste aan de uitzending waren de gedeelten waarin de bestuurders, projectleiders en ontwerpers die voor de inrichting van die plekken verantwoordelijk zijn konden toelichten hoe het zo is gekomen. Allemaal fraaie inkijkjes in de treurige wereld van de tekentafelplanologie. Het wordt tijd dat we daar eens hardhandig mee afrekenen.
8 mei 2012
0 reacties
de slag om Nederland, ontwerpers, tekentafelplanologie, zachte atlas
De lessen van Vestia en COA: doorgeslagen complexiteit en ontsporende bestuurders
Gisteren werd het onderzoeksrapport gepresenteerd over de problemen bij het COA. Iedereen duikt op de vraag of er voldoende munitie in zit om bestuurder Nurten Albayrak af te serveren. Ik heb het rapport met een andere blik gelezen: wat voor soort organisatie is dit waarin alleenheersers bejubeld worden en dan met een enorme klap van hun voetstuk vallen. De parallellen met het debacle bij woningbouwcorporatie Vestia nodigen ook uit dit probleem breder te trekken.
19 april 2012
0 reacties
alleenheerschappij, COA, complexiteit, eenvoud, leiderschap, menselijke maat, Vestia
Handelingsverlegenheid
Ik vind het een mooi woord: handelingsverlegenheid. Het ligt lekker op de tong en is ook een mild label voor een hardnekkig fenomeen binnen de grote instituties: het blijven sleutelen aan systemen en werkwijzen in plaats van uit die systeemwereld te stappen en er op afgaan. Ik proef dat woord weer op mijn tong nu ik de afgelopen weken weer heel wat mensen hoorde verzuchten dat de afstand tussen leefwereld en systeemwereld de kern van onze onmacht is. (meer…)
6 april 2012
0 reacties
bureaucratie, handelingsverlegenheid, instituties, ketenaanpak, leefwereld, systeemwereld
Organizers in de wijkaanpak, gaat dat werken?
Deze foto uit de Volkskrant van 26 oktober jongstleden viel me direct op. We zien het schoonmaakparlement, een vertegenwoordiging van de actievoerders die strijden voor meer materiële en immateriële waardering in hun werk. Wat een zelfbewustijn spreekt uit deze foto! De kracht van dit staaltje zelforganisatie van schoonmakers is in niet geringe mate te danken aan het werk van zogeheten ‘organizers’ die FNV Bondgenoten heeft ingezet. Een methode die uit de VS is overgewaaid en zich richt op het uitlokken van collectieve actie door mensen die zwak georganiseerd zijn. Nu lees ik vandaag dat de Engelse regering 5000 organisers op pad stuurt om conform de filosofie van de ‘big society’ bewoners te verleiden zelf het stuur in handen te nemen. Kan de Nederlandse wijkaanpak daar een voorbeeld aan nemen of slaat de bureaucratie hier weer toe? (meer…)
7 maart 2012
4 reacties
big society, estafettemodel, organizers, sociale besmetting, wijkaanpak, wijkcoöperatie
Wat er misgaat als je inhoud en mens uit elkaar trekt
Er is vanochtend veel reuring over het ‘interview’ gisteravond van Jeroen Pauw en Paul Witteman met Nebahat Albayrak. Venijnig gekissebis aan tafel en in de commentaren over de vraag of de sexe en achtergrond van Albayrak er bij de leiderschapsstrijd in de PvdA toe doen of dat het vooral over de inhoud zou moeten gaan. In mijn werk kom ik iets vergelijkbaars tegen rond de tweedeling tussen inhoud en proces. Vruchteloze discussies tussen mensen die willen dat het eindelijk eens over de inhoud kan gaan en mensen die zich beklagen over gebrek aan aandacht voor ‘het proces’.
Uit onderzoek blijkt dat mensen altijd op zoek zijn naar dit type tweedelingen om greep op het leven te krijgen en elkaar mee om te oren te kunnen slaan. Maar wat doen we onszelf en elkaar daarmee tekort!