Democratie

grip op de omgevingswet

Recent bracht de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) een rapport uit over de noodzaak om mensen meer grip te geven op hun eigen leven. Daarbij wordt terecht hard uitgehaald naar de omgevingswet die gebaseerd is op laissez faire en het recht van de sterkste. Dat gaat volgens de raad allereerst over de projectontwikkelaars en ander groot geld maar ook over de zogeheten participatie-elite: mensen die wel hun weg in de bureaucratie en participatietrajecten weten te vinden waar anderen dat niet lukt. .
De hamvraag is hoe je ‘de gewone burger’ die grip meer dan nu geeft en hoe je bij de komende invoering van de omgevingswet voorkomt dat we nog verder van dit ideaal vandaan raken. Het rapport blijft op dit punt vrij conceptueel met directe grip, indirecte grip en collectieve grip als dragende concepten die geïllustreerd worden met een beperkt aantal voorbeelden. Tijd dus om het wat concreter te maken in termen van beleid en acties. En zo te voorkomen dat we met de invoering van de omgevingswet op 1 januari aanstaande de grip helemaal kwijt raken.

Ik heb de afgelopen jaren veel gemeente(rade)n en bewonersgroepen geadviseerd over invoering van de omgevingswet en kan de WRR en de mensen die iets met dat thema grip willen, helpen om dit op lokaal niveau te realiseren. Want de landelijke politiek heeft dit echt schandelijk laten lopen en de weg terug naar alsnog niet invoeren of fundamenteel aanpassen van deze wet is helaas afgesloten. We zullen het lokaal moeten oplossen. Eerder maakte ik al samen met een aantal landelijke organisaties deze landingsplaats voor de omgevingswet met een aantal tips om ongelukken te voorkomen. Ik spreek in dit verband over inbedding van de omgevingswet is een democratiseringsagenda want daar gaat de grip waar de WRR het over heeft eigenlijk over. De hamvraag: wat moet je lokaal doen bij de invoering van de omgevingswet zodat democratisch burgerschap het wint van het recht van de sterkste? 

12 december 2023
1 reacties
Democratie, grip, omgevingsplan, omgevingswet, participatie, samen stad maken, WRR

een omgevingsvisie van en voor de samenleving

Ik heb het afgelopen jaar op een aantal plekken kunnen helpen om het eigenaarschap voor de omgevingsvisie in de samenleving te leggen. In Amsterdam heb ik meegewerkt aan het procesontwerp voor het komen tot die visie en in de gemeente Gooise Meren hebben we in de wijk Oostereng (Bussum) een experiment opgezet om eerst een netwerk in een buurt op te bouwen alvorens met zo’n omgevingsvisie te beginnen. 
Uit beide praktijken zijn een aantal mooie algemene lessen te trekken die ook in andere gemeenten toepasbaar zijn.  Hier komen ze.

14 november 2019
2 reacties
Amsterdam, Democratie, democratische vernieuwing, Gooise Meren, koekoeksklokparticipatie, omgevingsvisie, polycentrisch maakbaarheidsoptimisme, stadhuis op straat

Het democratisch gat bij gebiedsontwikkeling in de geest van de omgevingswet

Eind 2016 werd ik gevraagd om mee te denken over de organische gebiedsontwikkeling in de Noordvleugel van de Randstad en dat deden we op een toepasselijke plek, het Hembrugterrein in Zaanstad. Ter plekke werd tijdens een rondleiding terloops opgemerkt dat de eigenaar van het terrein, het Rijksvastgoedbedrijf net had besloten om het gehele gebied in 1 keer op de markt te brengen. Dat betekende feitelijk dat er een einde kwam aan het organische proces dat met gemeente, provincie en lokale ondernemers in gang was gezet. Ik sprak mijn teleurstelling daarover uit omdat ik voor me zag hoe een bijzondere gebiedsontwikkeling (organisch = stap voor stap, voortbouwen op wat er is, met open eindbeeld en lokaal gestuurd) werd ingeruild voor iets heel klassieks en topdowns. En ik vond het eigenlijk ook een beetje vals spel: veel partijen droegen bij aan een bijzondere vorm van waardeontwikkeling en toen het terrein lekker in de schijnwerpers stond trok de eigenaar zijn eigen plan en incasseerde de opbrengst. 

8 mei 2019
0 reacties
Democratie, gebiedsontwikkeling, hembrug, maatschappelijke gebiedsontwikkeling, omgevingswet, organische gebiedsontwikkeling

De octopus en het zwarte gat

Ik las op advies van Jasper Etten het boek ‘red de democratie’ van Manu Claes.  Claes koppelt daarin zijn ervaringen met de geslaagde strijd voor ondertunneling, overkapping en omleiding van de ringweg door Antwerpen aan het debat over vernieuwing van de democratie. Eerder las ik al de oproep van voormalig vice-voorzitter van de Raad van State Herman Tjeenk Willink ‘groter denken, kleiner doen’. De overeenkomsten tussen beide verhalen zijn frappant en net toen ik was begonnen daar iets over de schrijven lanceerde mijn ‘eigen’ gemeentebestuur in Utrecht een voorstel voor het vernieuwen van het participatiebeleid. Daarin wordt de ambitie geformuleerd om zowel de vertegenwoordigende als directe democratie te versterken. Een mooie kans om dit verhaal eens te toetsen aan de analyses van beide heren. Helaas (spoiler alert!) dat viel vies tegen. Ik licht het graag toe in de hoop dat het in Utrecht toch nog goedkomt en vooral als waarschuwing voor andere steden. 

14 maart 2019
0 reacties
Democratie, lokale democratie, participatie, publieke zaak, technocratie, Utrecht