systeemwereld

Tags

ambtenaren Amsterdam burgerparticipatie collectieve intelligentie democratische vernieuwing dialoog eigenaarschap gebiedsatelier gebiedsontwikkeling gemeenteraad gemeenteraadsverkiezingen grondbeleid koekoeksklokparticipatie leiderschap lichtheid lokale democratie lokale initiatieven maatschappelijke gebiedsontwikkeling menselijke maat omgevingsvisie omgevingswet organische gebiedsontwikkeling organisch ontwikkelen participatie participatiesamenleving publiek domein publieke zaak regio Rotterdam samen stad maken schurende verhalen sociaal kapitaal stadmakers stadsontwikkeling systeemwereld technocratie tijdelijkheid Utrecht Utrechtse Ruimtemakers vastgoed waardecreatie wijkaanpak wijkcoöperatie wonen Zwolle
 

Het experiment en de participatie als placebo voor een vastzittend systeem

Recent schreef ik naar aanleiding van een kritisch rapport van de Rotterdamse Rekenkamer over de samenwerking tussen de gemeente en burgerinitiatieven dat gemeenten in reactie op kritiek altijd vluchten in nog betere procesinstrumenten (dialoog, klantvriendelijkheid, communicatie) maar weigeren om de systemen waar burgers hard op botsen aan te passen. En waar de wil er wel is om het eens anders te doen stranden de goede intenties in te vrijblijvende experimenten. 
Die experimenten en procesaanpak zijn niet meer dan placebo’s voor een hardnekkige kwaal. De muren rond de traditionele manier van werken van gemeenten in innige samenwerking met de markt worden niet geslecht en vaak nog hoger opgetrokken. Het leidt steeds zichtbaarder tot een gespleten bestuurscultuur waarin er aan de ene kant ambtenaren, bestuurders en raadsleden zijn die de actieve burger omarmen en voor hen op zoek gaat naar regel- en ritselruimte. En aan de andere kant ambtenaren, bestuurders en politici die er voor zorgen dat de burger buiten de arena wordt gehouden waar het echte spel wordt gespeeld. Gemeenteraden accepteren dit en weerspiegelen ook zelf die gespleten cultuur. In dit verhaal wil ik eens dieper ingaan op welke systemen dat zijn, wat de dramatische consequenties van deze hoge muren zijn en hoe het anders kan en moet.

(meer…)
27 november 2020
12 reacties
, , , , , , ,
 

‘als ik dit van tevoren had geweten was ik er nooit aan begonnen’

Afgelopen week mocht ik in een jury de eindpresentaties beoordelen van een kort leertraject over burgerplanvorming bij gebiedsontwikkeling, verzorgd door LSA en KNHM. Als voorproefje van die leergang had ik op verzoek van hen een masterclass over dit thema verzorgd en ik bedacht me dat het geen kwaad kan om nog een paar dingen daaruit breder te delen. Ik ga het hier niet hebben over een aantal basisnoties voor ieder initiatief (heldere en wervende boodschap, krachtenveldanalyse, netwerk opbouwen, haalbaar plan, financiering regelen etcetera). Ik richt me in dit verhaal op de vraag hoe je het ingewikkelde dansje met de systeemwereld van gemeentelijke planprocedures, grond- en vastgoedbeleid en gebiedsontwikkeling op een soepele manier kunt uitvoeren.  En vooral hoe je niet verstrikt raakt wanneer het been dat zich aan wil passen aan die danspartner een andere kant op gaat dan het been dat beweegt op de maat van de eigen drijfveren en onbevangenheid. Hier komen mijn belangrijkste lessen, geschreven voor de initiatiefnemers maar hopelijk doen de mensen die hen daarbij kunnen helpen er ook hun voordeel mee.

(meer…)
25 november 2019
2 reacties
, , , , , , , ,
 

De smaak van de leefwereld te pakken

Afgelopen week mocht ik twee workshops leiden over de vraag hoe je dicht op wijken en buurten kunt en moet samenwerken vanuit verschillende delen van het gemeentelijke apparaat. In Zwolle ging het over de brug tussen wijkmanagement, stadsbeheer en ruimtelijk beleid bij gebiedsgericht werken. En in Zaanstad over wat je bij de invoering van de omgevingswet kunt leren van het actieplan Poelenburg gemaakt door mensen uit de sociale/maatschappelijke hoek in samenspraak met de buurt. Het waren twee heel verschillende gesprekken waar voor een deel vergelijkbare conclusies uitrolden en deels conclusies waarvan ik achteraf denk: daar zouden ze wat van elkaar kunnen leren en ook waard om met anderen te delen. Tijd voor een blogje. (meer…)

7 april 2017
1 reacties
, , , , , , , , , , , , ,
 

de omgevingsvisie als verhaal van de stad

De komst van de Omgevingswet wordt in Nederland als een feestje gevierd. Straks zijn we eindelijk verlost van al die sectorale plannen, is er meer ruimte voor maatwerk en flexibiliteit en kunnen ‘we’ samen tot keuzes komen waarin we waarden en belangen tegen elkaar kunnen afwegen en uitruilen. De interessante vraag is dan wie die ‘we’ dan zijn: is dat de overheid, zijn dat de beleidsnetwerken waarin grote organisaties zaken met elkaar doen of zijn dat uiteindelijk toch de burgers?
De inzet op de participerende burgers is gelukkig op dit moment de wens in de meeste gemeenten. Er is wel een wezenlijk verschil tussen participatie als het ophalen van input uit de stad (‘dat nemen we mee’) en participatie met als inzet de regie op het omgevingsbeleid meer bij de burger te leggen.
Ik zie vier redenen om bij de invoering van de omgevingswet vol voor dat laatste te gaan, te beginnen met een omgevingsvisie als verhaal van de stad.

(meer…)

29 januari 2016
0 reacties
, , , , , ,
 

over de logica van relaties en systemen

Een van de leukste trainingsprogramma’s waar ik aan meewerk is de leergang ‘strategisch positioneren en lobby’ . Mijn bijdrage bestaat uit het uitdagen van de deelnemers om strategisch te opereren vanuit een houding van lichtvoetigheid en onbevangenheid i.p.v. strategisch spel. Een dankbare rol kan ik verzekeren.
Ik lever die bijdrage meestal op de dag dat de deelnemers, vooral ambtenaren van gemeenten, hun verslag doen van interviews met  burgers, netwerkpartners en collega’s. In al die verhalen zie ik een paar mooie rode lijnen waar vooral 2 verhaallijnen die ogenschijnlijk tegenstrijdig zijn me intrigeren. Enerzijds het pleidooi voor wat ik institutionele logica noem (regel de verantwoordelijkheden en processen goed en hou je daaraan) en anderzijds een pleidooi voor de relationele logica (ga buiten de systeemwereld om, het gaat immers om de goede contacten en onderling vertrouwen). Hoe ga je om met de aanwezige spanning tussen beide logica’s? (meer…)

22 januari 2016
1 reacties
, , , , , , ,
 

kan supercitizen de overheid en de stad redden?

Voorzet voor debat ‘toekomst van de stad’

pakhuis de zwijger 10-12-12

Frans Soeterbroek, de ruimtemaker

Misschien zit er vanavond wel iemand in de zaal die het geduld heeft verloren. De overheid moet nu maar eens echt voelen wat voor kracht er in de stad zit. Morgenochtend trekt hij zijn cape aan en stormt als supercitizen langs verbouwereerde bewakers het stadhuis binnen. Hij gaat de vergaderkamers langs om de zaak eens goed op te schudden.

In de eerste ruimte treft hij de 15-koppige taskforce ‘achter de voordeuraanpak’ aan die werkt aan het concept ‘1 gezin, 1 plan’. Hij stuurt de helft van die mensen weg en roept ze na: ‘het gaat om eigen kracht en niet om afstemming tussen professionals’.
In de volgende zaal treft hij communicatiemedewerkers aan die de laatste hand leggen aan het nieuwe burgerparticipatieprotocol van de gemeente. Supercitizen verscheurt het stuk en roept hen toe: ‘hou toch eens op met die suffe bevoogdende participatieladders en geef het stuur echt uit handen.’
In de ruimte daarnaast ontmoet hij de werkgroep ‘nieuwe verdienmodellen voor de gebiedsontwikkeling’ en supercitizen schreeuw hen toe: opgerot met die projectontwikkelaars, we maken de stad zelf wel.
U snapt het al: het zal een lange en vermoeiende dag voor supercitizen worden. (meer…)

11 december 2012
2 reacties
, , , , , , ,
 

Handelingsverlegenheid

Ik vind het een mooi woord: handelingsverlegenheid. Het ligt lekker op de tong en is ook een mild label voor een hardnekkig fenomeen binnen de grote instituties: het blijven sleutelen aan systemen en werkwijzen in plaats van uit die systeemwereld te stappen en er op afgaan. Ik proef dat woord weer op mijn tong nu ik de afgelopen weken weer heel wat mensen hoorde verzuchten dat de afstand tussen leefwereld en systeemwereld de kern van onze onmacht is. (meer…)

6 april 2012
0 reacties
, , , , ,
 

Pas op voor de apostelen van de systeemwereld

Soms kom ik een nieuw woord tegen dat ik zelf wel had willen bedenken. Zaterdag werd in de Volkskrant een anonieme NS-medewerker opgevoerd die spreekt over de macht van de ‘systeemautisten’ bij NS en Prorail. Een woord dat de verbeelding prikkelt. Sheila Sitalsing ging er maandag in haar column in dezelfde krant  op door en zag ineens overal systeemautisten. Een leuk en nuttig spel maar ik wil toch even stilstaan bij de vraag wat deze mensensoort kenmerkt en of autisme altijd wel zo’n goed label is voor de mensen die opgaan in  de systeemwereld. Wat dacht u van de systeemapostel en de systeemfetisjist?

(meer…)

14 februari 2012
0 reacties
, , , , ,