11 december 2012

Door Frans Soeterbroek

Reacties

2 reacties

Tags
, , , , , , ,

Zeg het voort

kan supercitizen de overheid en de stad redden?

Voorzet voor debat ‘toekomst van de stad’

pakhuis de zwijger 10-12-12

Frans Soeterbroek, de ruimtemaker

Misschien zit er vanavond wel iemand in de zaal die het geduld heeft verloren. De overheid moet nu maar eens echt voelen wat voor kracht er in de stad zit. Morgenochtend trekt hij zijn cape aan en stormt als supercitizen langs verbouwereerde bewakers het stadhuis binnen. Hij gaat de vergaderkamers langs om de zaak eens goed op te schudden.

In de eerste ruimte treft hij de 15-koppige taskforce ‘achter de voordeuraanpak’ aan die werkt aan het concept ‘1 gezin, 1 plan’. Hij stuurt de helft van die mensen weg en roept ze na: ‘het gaat om eigen kracht en niet om afstemming tussen professionals’.
In de volgende zaal treft hij communicatiemedewerkers aan die de laatste hand leggen aan het nieuwe burgerparticipatieprotocol van de gemeente. Supercitizen verscheurt het stuk en roept hen toe: ‘hou toch eens op met die suffe bevoogdende participatieladders en geef het stuur echt uit handen.’
In de ruimte daarnaast ontmoet hij de werkgroep ‘nieuwe verdienmodellen voor de gebiedsontwikkeling’ en supercitizen schreeuw hen toe: opgerot met die projectontwikkelaars, we maken de stad zelf wel.
U snapt het al: het zal een lange en vermoeiende dag voor supercitizen worden.

Er zijn hier vast mensen die zo’n rol wel op zich willen nemen maar ik wil jullie wel even waarschuwen. Want deze mensen in de vergaderkamers dachten tot supercitizen binnenstormde dat ze tot de voorhoede van de verandering en de vernieuwing van de overheid behoorden. In 1 klap zijn ze gedegradeerd tot oud denken en achterhaald systeem. Ik vrees dat ze zoiets al eens eerder hebben meegemaakt en ze er van balen dat al die politici, managers en adviseurs steeds iets nieuws bedenken en niet de rust hebben om te kijken of  wat er gisteren is bedacht toch kan werken.

Dit kleine leed staat voor een hardnekkig probleem in de sturing van de stad, namelijk de permanente vlucht vooruit in nieuwe grote ambities, nieuwe sturingsinstrumenten en periodieke reorganisaties, dit als onder het motto: ‘nu gaan we het eindelijk eens goed aanpakken’. En voor je het weet smoort de zelfsturende stad in een brij van verbale vernieuwing waarin de begrippen loslaten, transitie, regisseren, integrale aanpak, kaders stellen, faciliteren, verbinden, veranderen, opgaven, visie en slagkracht om de hoofdrol strijden. De paradox dat gemeentebesturen willen sturen op de zelfsturende stad wordt dan ook een geweldige spagaat wanneer deze bestuurscultuur in stand blijft.

Dat is waarom ik pleit voor wat ik sturing met lichtheid noem: meer oog voor wat goed gaat, bescheidenheid in ambities, eenvoud en menselijke maat in hoe je dingen organiseert,  niet steeds alles weer overhoop gooien en stoppen met ingewikkelde bestuurlijke spelen.

Alles begint met een liefdevolle blik op de stad en de bewoners ervan. Wat een leuke stad is Amsterdam toch en wat kunnen we trots zijn op hoe dat complexe stadssysteem behoorlijk goed functioneert. En kijk eens goed hoeveel schakeringen en grijstinten je ziet die niet passen in de zwart-wit categorieën waar de rapporten mee volstaan. En zie wat er al in beweging is terwijl we in al die beleidsnota’s opschrijven dat de veranderingen nog in gang moeten worden gezet.

De meeste politici en ambtenaren die ik ken hebben best hart voor de stad maar als ze zich storten in de wereld van urgenties, potenties, opgaven, visies en scenario’s waarin het altijd vijf voor 12 voor de stad is vernauwt de blik en verdwijnt de rust en de relativering.

Wie met liefde, mildheid en gevoel voor detail naar de stad kijkt wordt ook bescheidener over wat een overheid kan beïnvloeden. Dat heel veel van wat goed gaat en wat mis gaat niet te sturen valt, dat grote veranderingen plaatsvinden door vele kleine speldenprikken, duwtjes in de rug en confrontaties, en dat besmettelijk optimisme en onorthodoxe acties meer in gang zetten dan het uitrollen van beleid.

Ik ben er optimistisch over dat deze manier van kijken, denken en handelen door gaat breken. Ik zie het om me heen gebeuren. En ga vanavond op you tube nog even kijken naar het reclamefilmje van de triodosbank ‘ klein, het nieuwe groot’, daarin wordt dit voortreffelijk in beeld gebracht.

Deze taal van ‘het gaat al heel goed’, kleine ingrepen,  eenvoud en rust kan allicht worden uitgelegd als een verbod op grote ambities. Dat is het zeker niet. Het is vooral een pleidooi voor bescheidenheid en boerenverstand in de manier waarop je die najaagt.

Wie door wil pakken op integraal, wijkgericht en vraaggestuurd werken stuurt ambtenaren samen de stad in om te kijken, ontmoeten en improviseren.  Wie grote problemen wil oplossen zet een paar scherpe kleine acties in gang die als hefboom kunnen werken voor grotere bewegingen. En wie worstelt met taaie dilemma’s en tegenstellingen bouwt de arena’s in de stad waar het mag knetteren en waar dan meestal hele mooie dingen gebeuren.

Mensen vragen me wel eens of ik rolmodellen van bestuurders heb die sturen met lichtheid.  Grote helden heb ik daar niet in, maar dat past misschien ook niet bij deze benadering. Voor mijn essay heb ik drie wethouders gesproken (Maarten van Poelgeest, Ardi Duivesteijn en Gilbert Isabella)  en ieder laat wel een deel van die lichtheid hebben: ze fietsen door de stad, houden de lijnen kort of zijn  onorthodox.

Ik wil nog even terugkomen op supercitizen. Dat was de geuzennaam waarmee de voormalige burgemeester van Bogota in Colombia: Antenas Mockus zich tooide. Hij ging als vleesgeworden antiheld ook echt in een batmanachtig pakje waarop die naam stond de stad in. En hij deed bijzondere dingen. Zo is hij vooral bekend geworden als de man die de corrupte verkeersregelaars verving door 400 mimespelers. Misschien moeten we ook eens een voorbeeld aan zijn speelse provocaties nemen.

En ineens zag ik het voor me. De kersverse wethouder Pieter Hilhorst die na een vermoeiende dag met veel overleg over onderwijshuisvesting, zwarte scholen, schooluitval, slechte schoolbesturen en ontbrekende stageplaatsen zijn supercitizanpak aantrekt en samen met wat handige ambtenaren en vrienden inbreekt in een school in Amsterdam West. In 1 nacht vervangen ze eigenhandig de niet regelbare verwarming door iets moderners.

Een speldenprik, maar de acupuncturist weet hoe ver dat kan uitstralen en hoe heilzaam dat kan zijn.

 


Reacties

  • Jeugdzorgdeskundige schreef:

    Goed verhaal, mooi beschreven hoe de vernieuwingszucht in de jeugdzorg werkt En hoe men juist helemaal niet uitgaat van Eigen Kracht maar de instituties willen blijven bevoogden en weigeren hun macht op te geven. En hoe ambitieuze plannen waarin zogenaamd alles op de schop moet, echt geen verbetering zullen zijn zolang deze instituties samen met die ambtenaren deze ‘vernieuwingen’ bedenken.

    Hilhorst profileert zich tot nu toe met scholen maar men mag hopen dat hij achter de schermen keihard met de jeugdzorg bezig is. Daar zitten de echte schandalen, Bureau jeugdzorg Amsterdam disfunctioneert op vreselijke wijze, er is sprake van een enorm klachtenprobleem. En dat wordt compleet verdoezeld door zogenaamde innovaties en de nieuwe plannen, alsof de problemen dan over zijn.

    Niets is minde waar. Eigen Kracht blijkt een leugen, er zijn niet minder OTS-en en UHP-s en er worden geen besparingen mee gerealiseerd. Ook gaat 1 gezin 1 plan juist uit van de instanties, die hebben het dan voor het zeggen en vormen een overmacht tegenover de burger. Het zal ook geen besparing zijn omdat instituties uiteraard zoveel mogelijk hulp willen ‘verkopen’.

    Geheel in lijn met dit stuk doet Hilhorst er daarom dan goed aan het hele plan ‘Om het kind’ van tafel te vegen en voorlopig niets te doen. Eerst maar eens afwachten in welke vorm de transitie doorgaat en experimenteren met nieuwe aanbiedes waar het geen klachten over regent, die niet chanteren met wachtlijsten en die het goedkoper kunnen doen. In Amsterdam leent de Opvoedpoli zich daar perfect voor. In de tussentijd moet er een waarheidscommissie komen voor alle klachten over BJAA en Erik Gerritsen.

    Pas als al die wegen bewandeld zijn, kan de nieuwe wethouder zijn plan gaan trekken. Maar nu is een pas op de plaats zeer raadzaam als het om jeugdzorg gaat. Want het gaat zo niet goed met de burgerparticipatie, wat Hilhorst nu juist wil. Er wordt veel te veel geld uitgegeven, wat niet past bij de noodzakelijke bezuinigingen van Amsterdam. En vooral: het heeft geen enkel effect behalve dan dat Erik Gerritsen en BJAA de hand boven het hoofd gehouden wordt.

    Dat kan toch niet werkelijk de bedoeling zijn. Voor meer informatie over deze enorme problematiek in Amsterdam (BJAA dreigt ook weer opnieuw in twee jaar tijd onder verscherpt toezicht van de Inspectie te komen wegens disfunctioneren) en vele praktijkverhalen en -ervaringen met Erik Gerritsen en BJAA en dagelijks nieuws over deze zaken en de plannen van de gemeente Amsterdam op dit punt, zie jeugdzorg-darkhorse.blogspot.nl

    Op de site kun je zoeken op Amsterdam of Gerritsen of Hilhorst voor meer info. Ook zijn er de afgelopen jaren vaak kritische commentaren geweest in Binnenlands Bestuur waar Gerritsen een column heeft. Maar die worden tegenwoordig bijna altijd weg gecensureerd. Volgens Gerritsen is dat omdat de kritiek ‘feitelijk onjuist’ is. Maar verder wil hij er niet op ingaan, en beperkt zich liever tot censuur en critici zwart maken en voor leugenaar uitmaken.

    Daar stond hij vroeger als gemeentesecretaris ook al om bekend: http://www.mediastudies.nl/nap2/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=719

    Superman Hilhorst, u kunt politiek juist nu heel veel betekenen door de klachten van burgers over BJAA en het wantrouwen als gevolg daarvan van de nieuwe plannen van ‘Om het kind’ (gemaakt onder sterke invloed van voormalige baas Erik Gerritsen) serieus te nemen.
    En de overdreven ambitieuze plannen van Amsterdam voor de jeugdzorg in de koelkast te zetten, want ze zijn op verkeerde informatie gestoeld en stuiten op enorme weerzin bij de burgers. Die willen echte Eigen Kracht, en niet onder dwang en drang van ERik Gerritsen en de zijnen.

  • Frans Soeterbroek schreef:

    Dag jeudzorgdeskundige,
    dank voor de reactie en de herkenning. Je verhaal is heftig en ik kan niet zo goed beoordelen of je daar de spijker op de kop slaat omdat ik onvoldoende thuis ben in de wereld van jeugdzorg en Erik Gerritsen alleen uit de media ken. Wat ik heb geprobeerd te schetsen is een bredere trend die ik zich zie aftekenen in bestuurlijke Nederland. Via de media en debatten die ik volg had ik al de indruk dat het ook in de jeugdzorg speelt. Ik propageer daarin meer lichtheid (‘hou het svp een beetje simpel en vertel je niet aan al die vernieuwingen) maar voor jou ligt het al heel wat zwaarder gezien de teneur van je aanklacht. Ik hoop dat je voldoende wegen vindt om je gehoord te weten. ik weet overigens niet waarom je een pseudoniem gebruikt ‘(jeugdzorgdeskundige’) maar daar zul je je reden wel voor hebben. Sterkte met je missie.


Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*