Ruimtemakerblog
Ruimte maken en lichtheid brengen in de wereld van taaie systemen, drukdoenerij en ingewikkelde spelletjes is mijn specialiteit en drive. In dit blog vertel ik wat ik als adviseur meemaak en wat ik aan zwaarte en lichtheid in mijn omgeving en in de media tegenkom. Hopelijk prikkelt en inspireert het u. Graag reacties en adviezen. U kunt mij ook volgen op het twitteraccount ‘ruimtemaker’ waar blogberichten zullen worden aangekondigd: Twitter.
Frans Soeterbroek, Ruimtemaker
Tags
ambtenaren Amsterdam burgerparticipatie collectieve intelligentie democratische vernieuwing dialoog eigenaarschap gebiedsatelier gebiedsontwikkeling gemeenteraad gemeenteraadsverkiezingen grondbeleid koekoeksklokparticipatie leiderschap lichtheid lokale democratie lokale initiatieven maatschappelijke gebiedsontwikkeling menselijke maat omgevingsvisie omgevingswet organische gebiedsontwikkeling organisch ontwikkelen participatie participatiesamenleving publiek domein publieke zaak regio Rotterdam samen stad maken schurende verhalen sociaal kapitaal stadmakers stadsontwikkeling systeemwereld technocratie tijdelijkheid Utrecht Utrechtse Ruimtemakers vastgoed waardecreatie wijkaanpak wijkcoöperatie wonen Zwolle
Pas op voor de apostelen van de systeemwereld
Soms kom ik een nieuw woord tegen dat ik zelf wel had willen bedenken. Zaterdag werd in de Volkskrant een anonieme NS-medewerker opgevoerd die spreekt over de macht van de ‘systeemautisten’ bij NS en Prorail. Een woord dat de verbeelding prikkelt. Sheila Sitalsing ging er maandag in haar column in dezelfde krant op door en zag ineens overal systeemautisten. Een leuk en nuttig spel maar ik wil toch even stilstaan bij de vraag wat deze mensensoort kenmerkt en of autisme altijd wel zo’n goed label is voor de mensen die opgaan in de systeemwereld. Wat dacht u van de systeemapostel en de systeemfetisjist?
14 februari 2012
0 reacties
menselijke maat, schaalvergroting, systeemautist, systeemfetisjisme, systeemwereld, technocratie
Tegenkracht organiseren vergt een sterk moreel kompas
Gisteren presenteerde de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) het rapport ‘Tegenkracht organiseren’. Het gaat over de lessen die in de publieke sector kunnen worden getrokken uit de financiële crisis. In het rapport wordt de inmiddels welbekende bestuurskundige kritiek op de perverse prikkels van prestatiesturing gereproduceerd. Hoewel ik me goed in die analyse en de oplossing (tegenkracht organiseren!!) kan vinden stelt het rapport me toch teleur. Het mist de scherpte en blijft hangen in abstracties over ‘meervoudige sturing’. (meer…)
25 januari 2012
0 reacties
financiële crisis, Frissen, meervoudigheid, moreel kompas, perverse prikkels, RMO, tegenkracht
De zachte krachten in de slag om Nederland
Afgelopen maandag was in het programma ‘de slag om Nederland’ (dson) te zien hoe KPMG een nieuw kantoor aan de snelweg heeft betrokken en even verderop het oude kantoor met 50.000 m2 vloeroppervlakte leeg staat. Als ik de reacties op twitter en in andere media zie heeft die uitzending een goed effect teweeggebracht. Ieder bedrijf dat nu een fraai nieuw (duurzaam!?) kantoor betrekt kan niet meer om de kritische vraag heen: en wat laat je dan achter? En ook het perverse mechanisme van geld verdienen aan blijven verkassen wordt even goed op de agenda gezet.
De woorden megalomaan, verspilling, ‘snel geld verdienen’ en ‘kop in het zand’ zullen nog vaak vallen in de komende afleveringen van dson. Maar hoe voorkomen we dat we blijven hangen in morele verontwaardiging en iedereen weer over gaat tot de orde van de dag?
19 januari 2012
0 reacties
dansen door de schalen, de slag om Nederland, holistisch denken, kantoren, KPMG, leegstand, menselijke maat
De ideale leider is een betrokken buitenstaander
Gemiddeld eens per 2 weken zit ik op vrijdagmiddag in een zaaltje in Den Haag naar filmfragmenten te kijken. Dit in het kader van een opleiding over leiderschap verzorgd door Manfred van Doorn. Mooie formule, zeker voor een filmliefhebber. Ik doe er aan mee omdat ik geïnteresseerd ben in publiek leiderschap en sturing met lichtheid en omdat ik meer met beeld wil doen in mijn eigen werk. Wat heb ik er tot nu toe aan overgehouden? Vooral inspiratie en mooie beelden over de leider als betrokken buitenstaander. Lees hieronder waar dat over gaat en welke films je beslist moet zien om daar meer gevoel voor te krijgen.
18 december 2011
1 reacties
betrokken buitenstaander, de reis van de held, dienend leiderschap, film, leiderschap, licht leiderschap, Manfred van Doorn, obama, wijffels, Winsemius
Crisismanagement light
De wijze waarop Herman Wijffels en Han Noten de crisis binnen de FNV over de pensioenplannen aanpakten oogst vooral verbazing. Ze (b)lijken zich niet gericht te hebben op het conflict zelf (en dit in de ogen van velen onopgelost gelaten) maar op onderliggende problemen is de structuur en strategie van de vakbeweging. Ze kunnen er terecht op wijzen dat ze niet als conflictbemiddelaars zijn ingehuurd maar dat doet niets af aan het feit dat hun aanpak verrassend is. In dit blog: waarom is dit zo’n buitengewoon slimme aanpak en wat kunnen we er van leren in andere situaties?
7 december 2011
0 reacties
crisismanagement light, eurocrisis, FNV, mediation, noten, wijffels
De taaie strijd tegen de grote overhead
Vandaag stuitte ik op 2 verhalen over het monster van de groeiende overhead. Ze komen uit totaal verschillende werelden maar vullen elkaar mooi aan. Jos van der Lans maakt zich in een column voor het Groen Links Magazine kwaad over de almaar uitdijende overhead in de publieke sector en speelt plagerig met het idee van de oprichting van een anti-overhead partij. In Harvard Business Review werkt Yves Morieux van adviesbureau BCG zijn concept ‘smart simplicity’ uit als wapen tegen de uitdijende overhead in het bedrijfsleven. Beide verhalen zijn me uit het hart gegrepen maar je moet ze wel over elkaar heen leggen om de kern van het vraagstuk te vatten.
1 december 2011
2 reacties
beheersing, complexiteitsindex, kortsluiten, morieux, overhead, smart simplicity, van der lans
Meer bewonersmacht vereist een actieve overheid
Vorige week was ik weer anderhalve dag op pad met de projectleiders wijkenaanpak van de steden met de 40 aandachtswijken. Ditmaal in Den Haag, op bezoek bij lokale projecten en ook een mooi gesprek met acht kamerleden. Het centrale thema: ‘meer macht en invloed voor bewoners/burgers’.
De projectleiders hebben de paradoxale opdracht om te organiseren dan bewoners zelf het heft meer in handen nemen. Dat is niet eenvoudig en zeker als dat omgeven is met principiële vragen over democratie (wie bestuurt wie?), de menselijke aard (is de burger calculerend of altruïstisch?), de rol van overheid (op de voorgrond of op de achterhand) en rechtvaardigheid (belonen initiatief of waarborgen gelijke rechten en plichten). Om niet in deze principiële vragen verstrikt te raken klamp ik me vast aan vier criteria die in alle gevallen helpen om met die paradoxale opdracht om te gaan. Het gaat om nabijheid, wederkerigheid, creatieve spanning en horizontale verantwoording. Zo eenvoudig kan het zijn toch !? (meer…)
19 oktober 2011
0 reacties
bewonersmacht, bureaucratie, burgerkracht, burgerschap, creatieve spanning, horizontale verantwoording, lokale democratie, nbijehid, wederkerigheid
Groeiend vertrouwen van burgers in ambtenaren!
Ik heb ‘m nog steeds in mijn boekenkast staan als relikwie van mijn studie sociologie: het boekje ‘how to lie with statistics’. Ik denk vaak aan die titel als de Volkskrant weer eens zelf een onderzoek doet of laat doen. Vandaag ook weer met het onderzoek waaruit zou blijken dat burgers negatief denken over ambtenaren. Want ik kan ook simpelweg het omgekeerde aantonen: ambtenaren behoren tot de hoogst gewaardeerde beroepen in Nederland.
19 september 2011
0 reacties
ambtenaren, liegen met statistiek, onderzoek, tegeltjeswijsheid, vertrouwen
Een strategie voor organische ontwikkeling
Het paradigma van organische ontwikkeling als basis voor het ruimtelijk beleid maakt tot mijn vreugde steeds meer school in bestuurlijk Nederland. Eind vorig jaar nam de Tweede Kamer al een motie aan met die strekking, De Vereniging Deltametropool heeft zich er inmiddels toe bekeerd (‘Deltametropool in nieuwe werkelijkheid‘) en ook het forum voor de stedelijke regio’s heeft die benadering omarmd. De vraag is wel hoe deze benadering doordringt in het maakbaarheidsdenken en het handelen van bestuurders, ambtenaren en andere professionals. Hoe gaan ze om met de paradox dat je iets wilt sturen dat organisch tot stand moet komen?
13 september 2011
1 reacties
bestuurscultuur, gebiedsontwikkeling, infra, macht aan de burger, organisch ontwikkelen, RO, serendipiteit
Sereniteit als antwoord op rellen
De publicitaire nasleep van de rellen van vorige week in Londen voltrekt zich volgens een voorspelbaar patroon. Politici, journalisten en zelfbenoemde experts proberen de rellen te passen in discoursen over sociale ongelijkheid en/of moreel verval. Nu zijn die analyses natuurlijk niet te bewijzen noch te falsificeren. Er bestaat immers geen eenduidige oorzaak-gevolg of probleem-oplossing relatie. Zo werkt dat nooit in een sociale en politieke context en dus zeker niet in het geval van onverwacht heftige rellen. Het is op zich toe te juichen dat er in de Britse media door politici en journalisten op zoek wordt gegaan naar dieperliggende mechanismen onder de rellen. Dat is een verademing in vergelijking met het Nederlandse debat over straatcultuur en verloedering.