omgevingsplan

grip op de omgevingswet

Recent bracht de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) een rapport uit over de noodzaak om mensen meer grip te geven op hun eigen leven. Daarbij wordt terecht hard uitgehaald naar de omgevingswet die gebaseerd is op laissez faire en het recht van de sterkste. Dat gaat volgens de raad allereerst over de projectontwikkelaars en ander groot geld maar ook over de zogeheten participatie-elite: mensen die wel hun weg in de bureaucratie en participatietrajecten weten te vinden waar anderen dat niet lukt. .
De hamvraag is hoe je ‘de gewone burger’ die grip meer dan nu geeft en hoe je bij de komende invoering van de omgevingswet voorkomt dat we nog verder van dit ideaal vandaan raken. Het rapport blijft op dit punt vrij conceptueel met directe grip, indirecte grip en collectieve grip als dragende concepten die geïllustreerd worden met een beperkt aantal voorbeelden. Tijd dus om het wat concreter te maken in termen van beleid en acties. En zo te voorkomen dat we met de invoering van de omgevingswet op 1 januari aanstaande de grip helemaal kwijt raken.

Ik heb de afgelopen jaren veel gemeente(rade)n en bewonersgroepen geadviseerd over invoering van de omgevingswet en kan de WRR en de mensen die iets met dat thema grip willen, helpen om dit op lokaal niveau te realiseren. Want de landelijke politiek heeft dit echt schandelijk laten lopen en de weg terug naar alsnog niet invoeren of fundamenteel aanpassen van deze wet is helaas afgesloten. We zullen het lokaal moeten oplossen. Eerder maakte ik al samen met een aantal landelijke organisaties deze landingsplaats voor de omgevingswet met een aantal tips om ongelukken te voorkomen. Ik spreek in dit verband over inbedding van de omgevingswet is een democratiseringsagenda want daar gaat de grip waar de WRR het over heeft eigenlijk over. De hamvraag: wat moet je lokaal doen bij de invoering van de omgevingswet zodat democratisch burgerschap het wint van het recht van de sterkste? 

12 december 2023
1 reacties
Democratie, grip, omgevingsplan, omgevingswet, participatie, samen stad maken, WRR

Het omgevingsplan als nieuw sociaal contract voor de leefomgeving

Eergisteren hebben de deelnemers aan de pilot omgevingsplan Groningen in en voor de wijken Selwerd, Paddepoel en Tuinwijk hun einddocument met aanbevelingen en voornemens aangeboden aan wethouder Roeland van der Schaaf. De pilot was bedoeld om te oefenen met het samen met de stad maken van het stedelijke omgevingsplan (de opvolger van bestemmingsplannen en meerdere andere regelingen) dat de wet verplicht en te onderzoeken hoe je daarbij maatwerk naar buurten en wijken kunt bieden.  Meer dan een jaar is hieraan gewerkt door een wisselende groep van mensen bestaande uit wijkbewoners, ambtenaren, gemeenteraadsleden en medewerkers van corporaties. Ik mocht dat proces begeleiden. 
Het was een taai proces: een onderwerp dat ver van bewoners af lijkt te staan, een ingewikkeld instrument met zijn eigen jargon en ook nog in coronatijd waardoor we elkaar in die periode maar 1 keer live hebben ontmoet en wat het aansluiten van een grotere groep belanghebbenden verhinderde. Tegen deze achtergrond mag het een grote prestatie van de deelnemers genoemd worden dat ze een gezaghebbend verhaal hebben gemaakt. De afzenders van het stuk zijn 9 bewoners, 3 raadsleden, 2 medewerkers van corporaties en 5 ambtenaren. Meer bewoners hebben eraan gewerkt maar die zijn we om verschillende redenen tussentijds weer kwijtgeraakt.
Er zijn ook een aantal interessante lessen te trekken voor andere steden die zo’n wettelijk verplicht omgevingsplan nog gaan maken. Over de belangrijke les, hoe je een agenda voor democratische vernieuwing kunt verbinden met de omgevingswet die dit bepaald niet stimuleert schreef ik eerder dit verhaal al. Ik wil me in dit blog richten op de vraag wat er gebeurt wanneer je niet het instrument omgevingsplan centraal stelt maar de leefwereld van de bewoners van stad wijk en buurt. En hoe je dat op een manier doet dat er geen bewonerswensenlijstje uitrolt onder het motto ‘dat nemen we mee’ maar iets wat lijkt op een sociaal contract over de leefomgeving als gezamenlijk product van  bewoners, ambtenaren, gemeenteraadsleden en corporatiemedewerkers.

8 juli 2021
6 reacties
cocreatie, groningen, leefomgeving, omgevingsplan, omgevingswet, sociaal contract

Zo verbind je de omgevingswet met een democratische agenda

Deze week was er via een videoplatform een mooie uitwisseling tussen bewoners en ambtenaren uit Amsterdam en Groningen om van elkaar te leren hoe je de invloed van bewoners goed regelt bij invoering van de omgevingswet. In Amsterdam ben ik betrokken bij de gemeentelijke omgevingsvisie en het maken van een wijkomgevingsvisie door bewoners in de Sierpleinbuurt. In Groningen begeleid ik heb maken van een omgevingsplan door bewoners uit 3 wijken (Selwerd, Paddepoel en Tuinwijk) samen met de gemeente. Omdat we in beide steden met dezelfde instrumenten stoeien (dialoog ver naar voren trekken, buurtvoordeelovereenkomst, sterke buurtplatforms, veel betere informatievoorziening, kansen voor buurten zelf plannen te maken etc.) was het idee geboren om eens met elkaar in gesprek te gaan. 

In beide steden wordt gekozen voor de vergroting van de invloed van bewoners op de ruimtelijke ontwikkeling en zich niet te laten gijzelen door een omgevingswet die dat ontmoedigt en vooral stuurt op speelruimte voor de markt en procedureversnelling. In dit blog wil ik gesterkt door de uitwisseling tissen beide steden schetsen waar je dan tegen oploopt en hoe je hier je weg in vindt. Met aan het einde nog een oproep aan de landelijke politiek de omgevingswet alsnog aan te passen om het beter op deze tijd te laten aansluiten.

12 maart 2021
9 reacties
Amsterdam, groningen, lokale democratie, omgevingsplan, omgevingswet, ontwikkelcultuur, publieke zaak, samen stad maken