meervoudige democratie

Mobiliseer de gulheid in de samenleving

Na de grote overwinning van de PVV buitelen de analyses over elkaar heen om de oorzaken van de verdere verrechtsing van Nederland en het succes van een zondebokpolitiek te duiden. Links en het centrum zullen ‘hun verhaal beter over het voetlicht brengen’, ‘beter moeten aansluiten bij de onvrede’  en ‘de verbinding blijven zoeken’ zijn de bezweringsformules die dan passeren. Maar hoe dan?

Het antwoord daarop zal niet of maar deels gevonden worden binnen een politiek systeem dat zelf te vaak fungeert als motor voor verdeeldheid en wantrouwen. En ook niet binnen de logica die alles reduceert tot een communicatieprobleem: ‘aansluiting’, ’luisteren’, ‘beter uitleggen’, ‘de sociale media’ ‘ontmoeting’. ‘dialoog’. We zullen eindelijk werk moeten maken van iets fundamentelers, namelijk meer zeggenschap van mensen over hun eigen leven en over onze instituties. We hebben het dan over wat in het jargon directe, meervoudige, maatschappelijke of participatieve democratie wordt genoemd. In het idee van meervoudige democratie waar ik sterk voor pleit bouwen we naast de representatieve democratie aan een systeem waar beslissingen dichter op het leven van mensen worden genomen en waarbij we ons op dat niveau beter organiseren. De schaalvergroting, professionalisering en marktwerking zijn zo ver doorgeschoten dat mensen het idee hebben dat al die instituties tegenover hen staan in plaats van er voor hen zijn. We hebben nauwelijks greep op wat overheden, bedrijven, woningcorporaties, verzekeringsmaatschappijen, banken, pensioenfondsen, gezondheidszorg en allerlei instanties voor en over ons beslissen. We kunnen nu alleen als actievoerder, toetsenbordridder, inspreker, kiezer of kritische consument laten blijken dat we ons er niet in herkennen. Dan is de toon van boosheid en onmacht gezet. En de politiek trapt in de val om als reactie hierop de beloftes steeds hoger op te schroeven: ‘we gaan nu echt naar u luisteren en naast u staan’. 

28 november 2023
1 reacties
burgerberaad, coöperatieve beweging, democratische vernieuwing, gulheid, meervoudige democratie, referendum, verkiezingen

Op klantreis met burgerinitiatieven? Doe ze dat niet aan!

De rekenkamer van de gemeente Rotterdam heeft een behoorlijk gedegen onderzoek gedaan naar hoe de gemeente omgaat met burgerinitiatieven. Ze is in 10 voorbeelden gedoken, 5 in het zorg- en hulpdomein en 5 in het fysieke domein. Ik vond het wel waard om het te lezen en er wat grote lijnen uit te halen. En omdat het rapport niet alleen aanbevelingen bevat maar ook de reactie van het college erop (te lezen vanaf pagina 27) tekent zich al af wat de impact van dit rapport zal zijn. En om met de deur in huis te vallen: ik vrees het ergste. Ik werd in die collegereactie vooral getroffen door de volgende zin: “Daarnaast gaan wij, gesteund door uw aanbevelingen, in 2021 klantreizen uitvoeren voor een aantal burgerinitiatieven en blijvend aandacht houden voor verbetering in de online informatievoorziening in taal, vormgeving en toegankelijkheid.” In dat modieuze idee van de klantreis zit alles wat hier misgaat: burgerinitiatieven behandelen als klanten i.p.v. partners in de publieke zaak, ze zien als optelsom van lossen initiatieven in plaats van als beweging en het blijven stapelen van nieuwe methodieken in plaats van eindelijk werk maken van het openbreken van de systemen. Zo’n aanpak past gewoon niet bij de volwassenwording van burgerinitiatief als belangrijke peiler voor stad en bestuur. De rekenkamer heeft proberen te berekenen hoeveel burgerinitiatieven er in Rotterdam zijn en die kwam op vele duizenden. Zo’n beweging in de stad verdient een serieuzer benadering dan waar zo’n klantreis het symbool van is. Ik ga er even dieper op in.  

19 oktober 2020
7 reacties
bewonersinitiatief, burgerinitiatief, community wealth building, klantgerichtheid, meervoudige democratie, publieke zaak, rekenkamer, Rotterdam