Stadmakers als happy infiltrator
Op 1 juni wordt met een collegedag het boek gepresenteerd over het nieuwe stadmaken waaraan ik als schrijver en redacteur heb meegewerkt. Mijn verhaal in het boek gaat over het organiserend vermogen van lokale initiatiefnemers en hoe ze omgaan met de systeemwereld/instituties. Daarbij adopteer ik de metafoor van de ‘happy infiltrator’ die Daan Roosegaarde gebruikt. ik vind het een mooie benaming voor iets wat we met ons netwerk van Utrechtse Ruimtemakers al ruim een jaar doen. Op een uitdagende en gevarieerde manier een dansje doen met de verschillende onderdelen van het gemeentelijke systeem. Daarbij richten we ons zowel op de politiek, de participatief ingestelde ambtenaren als de taaiere systemen daarachter. Als voorproefje voor het boek en mijn college alvast een kleine cursus happy infiltration.
De essentie van de houding van de happy infiltrator is je actief te bemoeien met de systeemwereld, gebruik makend van de daar gangbare processen en instrumenten. Maar dan wel op je eigen condities, waar nodig ontregelend en op zelf gekozen momenten. Ik werk dat idee in het boek uit aan de hand van een aantal strategieën en illustreer dat aan de hand van het werk van de Utrechtse Ruimtemakers.
Overheidsprocessen hacken en je eigen agenda pluggen
We hebben als Utrechtse Ruimtemakers ongvraagd een stadmakerspragraaf geschreven voor het collegeakkorrd in Utrecht, zelf een conferentie belegd over vernieuwing van het het financieel instrumentarium van de gemeente en eveneens ongevraagd een voorzet gemaakt voor ‘Agenda Utrecht’ in het kader van het proces rond Agenda Stad. We adopteren de instrumenten van de overheid en geven er een eigen draai aan. Drie dingen bereik je daarmee: je maakt een ‘offer they can’t refuse’ , je besmet de systeemwereld met je ideeen en je vindt een nieuwe basis voor dialoog met werelden waar je normaal geen toegang toe hebt.
Nieuwe tafelschikkingen bouwen
Om als lokale initiatiefnemers invloed te hebben moet je ook aanschuiven aan tafels waar bondjes worden gemaakt en besluiten worden voorbereid. De happy infiltrator vraagt niet keurig of die ergens bij aan mag schuiven maar maakt zelf een nieuwe tafelschikking. Markantste voorbeeld is het schaduw-vastgoeddiner met 100 deelnemers dat we organiseerden als reactie op het besloten Utrecht-diner op de bouwbeurs in München. We maakten nieuwe verhoudingen tastbaar, maakten nieuwe bondjes en nodigden overheid en vastgoedwereld uit tot een ander gesprek over stadmaken.
Ook via de band van derden komen er nieuwe tafelschikkingen tot stand. Zo hebben we zelf contact gelegd met de provincie die de gemeente helpt met binnenstedelijke ontwikkeling en woonopgaven. De provincie heeft ons vervolgens binnengeloodst in de netwerken die daaromheen zijn gevormd.
Haakjes in het systeem slaan
Het hacken van overheidsprocessen en het maken van nieuwe tafelschikking dragen bij aan een andere vorm van infiltratie: doordringen tot diep in de systemen van de overheid. Ons initiatief rond het financieel instrumentarium heeft ons in contact gebracht met de afdeling Financiën van de gemeente en daar is een hele mooie samenwerking uit ontstaan ondermeer rond right to challenge en initiatievenfonds.
Het vastgoeddiner is de opstap geweest om samenwerking met de gemeenteraad te zoeken rond gebiedsontwikkeling we gaan voor hen een expertmeeting organiseren. En we in een co-productierol gekomen met de gemeente voor een brede agenda voor initiatief. Keerzijde is wel dat je dan weer in processen wordt gezogen die hoop tijd kosten maar daar proberen we ook de lasten te verdelen.
Het toeval en het momentum gebruiken
Bovenstaande strategie is niet keurig bedacht en uitgevoerd. Met terugwerkende kracht blijft dat label van de happy infitrator goed te passen, maar wat we vooral hebben gedaan is intuïtief inspelen op wat zich voordeed. De gemeenteraadsverkiezingen, het diner in Munchen en Agenda Stad kwamen langs en daar wilden we wat mee doen zonder ons er door te laten opzuigen. Dat is waarschijnlijk de belangrijskte les voor de happy infitrator: beweeg mee met wat zich voordoet, speel er mee en buig het om naar je eigen agenda en energie.
Ik hoop en verwacht dat de komende jaren in veel steden de nieuwe stadmakers zich op een vergelijkbare manier gaan organiseren en zich ontwikkelen tot happy infiltrators. Het is een mooie metafoor voor hoe je eigenzinnig, onbevangen en constructief meebouwt aan een nieuwe werkelijkheid en nieuwe verhoudingen in de stad.
Nieuwsgierig geworden? Kom op 1 juni naar de collegedag In Pakhuis de Zwijger waar de auteurs hun verhalen toelichten en het boek wordt gepresenteerd of bestel het boek bij Trancity.
Geef een reactie