Probeer de zelfsturende stad niet in sjablonen te vangen

Dit voorjaar schreef ik op verzoek van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (RLI)  een essay over hoe je in de stad van de toekomst een vorm van lichte sturing kunt gebruiken (hier de link). Anderen schreven essays over thema’s als veiligheid, economie, duurzaamheid, tijdelijk ruimtegebruik en regionale samenwerking. De RLI heeft nu alle essays gepubliceerd (zie hier)  en zo kon ik mijn eigen bijdrage vergelijken met die van anderen.  RLI was vooral nieuwsgierig naar de perspectieven van maatschappelijke zelfsturing en daarover gaan veel van de bijdragen. Het optimisme druipt er helaas niet vanaf.

(meer…)

6 september 2012
0 reacties
lichte sturing, maatschappelijke zelfsturing, RLI, zelfsturende stad

De spelende mens is aan zet

Twee jaar geleden zag ik een filmpje op internet met een presentatie van spelontwerper Jane McGonigan die hardop droomde over het idee dat gamers  hun speelsheid aanwenden om de grote problemen van de wereld op te lossen. Ze schreef er ook een boek over: Reality Is Broken, Why Games Make Us Better and How They Can Change the World.
Vandaag publiceert de WRR het rapport ‘Vertrouwen in burgers’ waarin onder verwijzing naar Homo Ludens van onze eigen Johan Huizinga ook een lans wordt gebroken voor dit idee. Helaas berust het idee dat je gamers alleen kunt mobiliseren als betrokken burger door spannende spellen voor ze bouwen op een treurig misverstand.

(meer…)

22 mei 2012
0 reacties
burgerschap, de spelende mens, homo ludens, serious gaming, speelsheid, strategisch spel

Afrekenen met de tekentafelplanologie

Gisteravond presenteerde het programma  de Slag om Nederland een (zoveelste) top tien van lelijke plekken in Nederland. Het leukste aan de uitzending waren de gedeelten waarin de bestuurders, projectleiders en ontwerpers die voor de inrichting van die plekken verantwoordelijk zijn konden toelichten hoe het zo is gekomen. Allemaal fraaie inkijkjes in de treurige wereld van de tekentafelplanologie. Het wordt tijd dat we daar eens hardhandig mee afrekenen.

(meer…)

8 mei 2012
0 reacties
de slag om Nederland, ontwerpers, tekentafelplanologie, zachte atlas

De lessen van Vestia en COA: doorgeslagen complexiteit en ontsporende bestuurders

Gisteren werd het onderzoeksrapport gepresenteerd over de problemen bij het COA. Iedereen duikt op de vraag of er voldoende munitie in zit om bestuurder Nurten Albayrak af te serveren. Ik heb het rapport met een andere blik gelezen: wat voor soort organisatie is dit waarin alleenheersers bejubeld worden en dan met een enorme klap van hun voetstuk vallen. De parallellen met het debacle bij woningbouwcorporatie Vestia nodigen ook uit dit probleem breder te trekken.

(meer…)

19 april 2012
0 reacties
alleenheerschappij, COA, complexiteit, eenvoud, leiderschap, menselijke maat, Vestia

Handelingsverlegenheid

Ik vind het een mooi woord: handelingsverlegenheid. Het ligt lekker op de tong en is ook een mild label voor een hardnekkig fenomeen binnen de grote instituties: het blijven sleutelen aan systemen en werkwijzen in plaats van uit die systeemwereld te stappen en er op afgaan. Ik proef dat woord weer op mijn tong nu ik de afgelopen weken weer heel wat mensen hoorde verzuchten dat de afstand tussen leefwereld en systeemwereld de kern van onze onmacht is. (meer…)

6 april 2012
0 reacties
bureaucratie, handelingsverlegenheid, instituties, ketenaanpak, leefwereld, systeemwereld

Organizers in de wijkaanpak, gaat dat werken?

Deze foto uit de Volkskrant van 26 oktober jongstleden viel me direct op. We zien het schoonmaakparlement, een vertegenwoordiging van de actievoerders die strijden voor meer materiële en immateriële waardering in hun werk. Wat een zelfbewustijn spreekt uit deze foto! De kracht van dit staaltje zelforganisatie van schoonmakers is in niet geringe mate te danken aan het werk van zogeheten ‘organizers’ die FNV Bondgenoten heeft ingezet. Een methode die uit de VS is overgewaaid en zich richt op het uitlokken van collectieve actie door mensen die zwak georganiseerd zijn. Nu lees ik vandaag dat de Engelse regering 5000 organisers op pad stuurt om conform de filosofie van de ‘big society’ bewoners te verleiden zelf het stuur in handen te nemen. Kan de Nederlandse wijkaanpak daar een voorbeeld aan nemen of slaat de bureaucratie hier weer toe? (meer…)

7 maart 2012
4 reacties
big society, estafettemodel, organizers, sociale besmetting, wijkaanpak, wijkcoöperatie

Wat er misgaat als je inhoud en mens uit elkaar trekt

Er is vanochtend veel reuring over het ‘interview’ gisteravond van Jeroen Pauw en Paul Witteman met Nebahat Albayrak. Venijnig gekissebis aan tafel en in de commentaren over de vraag of de sexe en achtergrond van Albayrak er bij de leiderschapsstrijd in de PvdA toe doen of dat het vooral over de inhoud zou moeten gaan. In mijn werk kom ik iets vergelijkbaars tegen rond de tweedeling tussen inhoud en proces. Vruchteloze discussies tussen mensen die willen dat het eindelijk eens over de inhoud kan gaan en mensen die zich beklagen over gebrek aan aandacht voor ‘het proces’.
Uit onderzoek blijkt dat mensen altijd op zoek zijn naar dit type tweedelingen om greep op het leven te krijgen en elkaar mee om te oren te kunnen slaan. Maar wat doen we onszelf en elkaar daarmee tekort!

(meer…)

28 februari 2012
0 reacties
Albayrak, dichotomie, inhoud, media, Pauw en Witteman, proces, schaduwspelen

Pas op voor de apostelen van de systeemwereld

Soms kom ik een nieuw woord tegen dat ik zelf wel had willen bedenken. Zaterdag werd in de Volkskrant een anonieme NS-medewerker opgevoerd die spreekt over de macht van de ‘systeemautisten’ bij NS en Prorail. Een woord dat de verbeelding prikkelt. Sheila Sitalsing ging er maandag in haar column in dezelfde krant  op door en zag ineens overal systeemautisten. Een leuk en nuttig spel maar ik wil toch even stilstaan bij de vraag wat deze mensensoort kenmerkt en of autisme altijd wel zo’n goed label is voor de mensen die opgaan in  de systeemwereld. Wat dacht u van de systeemapostel en de systeemfetisjist?

(meer…)

14 februari 2012
0 reacties
menselijke maat, schaalvergroting, systeemautist, systeemfetisjisme, systeemwereld, technocratie

Tegenkracht organiseren vergt een sterk moreel kompas

Gisteren presenteerde de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) het rapport ‘Tegenkracht organiseren’. Het gaat over de lessen die in de publieke sector kunnen worden getrokken uit de financiële  crisis. In het rapport wordt de inmiddels welbekende bestuurskundige kritiek op de perverse prikkels van prestatiesturing gereproduceerd. Hoewel  ik me  goed in die analyse en de oplossing (tegenkracht organiseren!!) kan vinden stelt het rapport me toch teleur. Het mist de scherpte en blijft hangen in abstracties over ‘meervoudige sturing’. (meer…)

25 januari 2012
0 reacties
financiële crisis, Frissen, meervoudigheid, moreel kompas, perverse prikkels, RMO, tegenkracht

De zachte krachten in de slag om Nederland

Afgelopen maandag was in het programma ‘de slag om Nederland’ (dson) te zien hoe KPMG een nieuw kantoor aan de snelweg heeft betrokken en even verderop het oude kantoor met 50.000 m2 vloeroppervlakte  leeg staat. Als ik de reacties op twitter en in andere media zie heeft die uitzending een goed effect teweeggebracht. Ieder bedrijf dat nu een fraai nieuw (duurzaam!?) kantoor betrekt kan niet meer om de kritische vraag heen: en wat laat je dan achter? En ook het perverse mechanisme van geld verdienen aan blijven verkassen wordt even goed op de agenda gezet.
De woorden megalomaan, verspilling, ‘snel geld verdienen’ en ‘kop in het zand’ zullen nog vaak vallen in de komende afleveringen van dson. Maar hoe voorkomen we dat we blijven hangen in morele verontwaardiging en iedereen weer over gaat tot de orde van de dag?

(meer…)

19 januari 2012
0 reacties
dansen door de schalen, de slag om Nederland, holistisch denken, kantoren, KPMG, leegstand, menselijke maat