publieke zaak
Tags
ambtenaren Amsterdam burgerparticipatie collectieve intelligentie democratische vernieuwing dialoog eigenaarschap gebiedsatelier gebiedsontwikkeling gemeenteraad gemeenteraadsverkiezingen grondbeleid koekoeksklokparticipatie leiderschap lichtheid lokale democratie lokale initiatieven maatschappelijke gebiedsontwikkeling menselijke maat omgevingsvisie omgevingswet organische gebiedsontwikkeling organisch ontwikkelen participatie participatiesamenleving publiek domein publieke zaak regio Rotterdam samen stad maken schurende verhalen sociaal kapitaal stadmakers stadsontwikkeling systeemwereld technocratie tijdelijkheid Utrecht Utrechtse Ruimtemakers vastgoed waardecreatie wijkaanpak wijkcoöperatie wonen Zwolle
Over coalities voor de publieke zaak, zachtzinnig veranderen en democratische planprocedures
Reflectie op het boek ‘Wij zijn de stad’ van Floor Milikowski
Pakhuis de Zwijger, 14 april 2022
De zelfbewuste titel van Floor’s boek ‘wij zijn de stad’ moest ik na lezing van het boek toch weer voorzien van een maar; ‘maar het wordt ons niet makkelijk gemaakt’. Het boek beschrijft aan de hand van levende verhalen de maar al te bekende worsteling van eigenzinnige en gedreven initiatiefnemers met de aloude logica van de gemeente. Hoe komen we dan wel naar een uitroepteken achter de titel in plaats van een maar?
De stevige peiler ‘samen stad maken’ in de kersverse omgevingsvisie van Amsterdam biedt mooie aanknopingspunten en hoopvol is ook dat wethouder Marieke van Doorninck overal vertelt dat ze dat het belangrijkste deel van de omgevingsvisie vindt. Lees en vooral benut de instrumenten die daarin staan. Eerlijk gezegd is de kans ook groot dat het geduldig papier blijft als we niet aan een aantal grote sturingsvraagstukken gaan werken.
14 april 2022
0 reacties
Amsterdam, corporaties, jane jacobs, organisch ontwikkelen, publieke zaak, wijkaanpak, zachtzinnige verandering
Zo verbind je de omgevingswet met een democratische agenda
Deze week was er via een videoplatform een mooie uitwisseling tussen bewoners en ambtenaren uit Amsterdam en Groningen om van elkaar te leren hoe je de invloed van bewoners goed regelt bij invoering van de omgevingswet. In Amsterdam ben ik betrokken bij de gemeentelijke omgevingsvisie en het maken van een wijkomgevingsvisie door bewoners in de Sierpleinbuurt. In Groningen begeleid ik heb maken van een omgevingsplan door bewoners uit 3 wijken (Selwerd, Paddepoel en Tuinwijk) samen met de gemeente. Omdat we in beide steden met dezelfde instrumenten stoeien (dialoog ver naar voren trekken, buurtvoordeelovereenkomst, sterke buurtplatforms, veel betere informatievoorziening, kansen voor buurten zelf plannen te maken etc.) was het idee geboren om eens met elkaar in gesprek te gaan.
In beide steden wordt gekozen voor de vergroting van de invloed van bewoners op de ruimtelijke ontwikkeling en zich niet te laten gijzelen door een omgevingswet die dat ontmoedigt en vooral stuurt op speelruimte voor de markt en procedureversnelling. In dit blog wil ik gesterkt door de uitwisseling tissen beide steden schetsen waar je dan tegen oploopt en hoe je hier je weg in vindt. Met aan het einde nog een oproep aan de landelijke politiek de omgevingswet alsnog aan te passen om het beter op deze tijd te laten aansluiten.
(meer…)
12 maart 2021
9 reacties
Amsterdam, groningen, lokale democratie, omgevingsplan, omgevingswet, ontwikkelcultuur, publieke zaak, samen stad maken
Op klantreis met burgerinitiatieven? Doe ze dat niet aan!
De rekenkamer van de gemeente Rotterdam heeft een behoorlijk gedegen onderzoek gedaan naar hoe de gemeente omgaat met burgerinitiatieven. Ze is in 10 voorbeelden gedoken, 5 in het zorg- en hulpdomein en 5 in het fysieke domein. Ik vond het wel waard om het te lezen en er wat grote lijnen uit te halen. En omdat het rapport niet alleen aanbevelingen bevat maar ook de reactie van het college erop (te lezen vanaf pagina 27) tekent zich al af wat de impact van dit rapport zal zijn. En om met de deur in huis te vallen: ik vrees het ergste. Ik werd in die collegereactie vooral getroffen door de volgende zin: “Daarnaast gaan wij, gesteund door uw aanbevelingen, in 2021 klantreizen uitvoeren voor een aantal burgerinitiatieven en blijvend aandacht houden voor verbetering in de online informatievoorziening in taal, vormgeving en toegankelijkheid.” In dat modieuze idee van de klantreis zit alles wat hier misgaat: burgerinitiatieven behandelen als klanten i.p.v. partners in de publieke zaak, ze zien als optelsom van lossen initiatieven in plaats van als beweging en het blijven stapelen van nieuwe methodieken in plaats van eindelijk werk maken van het openbreken van de systemen. Zo’n aanpak past gewoon niet bij de volwassenwording van burgerinitiatief als belangrijke peiler voor stad en bestuur. De rekenkamer heeft proberen te berekenen hoeveel burgerinitiatieven er in Rotterdam zijn en die kwam op vele duizenden. Zo’n beweging in de stad verdient een serieuzer benadering dan waar zo’n klantreis het symbool van is. Ik ga er even dieper op in.
(meer…)
19 oktober 2020
7 reacties
bewonersinitiatief, burgerinitiatief, community wealth building, klantgerichtheid, meervoudige democratie, publieke zaak, rekenkamer, Rotterdam
In goede bedoelingen kun je niet wonen
Waar in Den Haag bij de algemene beschouwingen zelfs de VVD lijkt terug te keren van het neo-liberalisme en de fractievoorzitter van het CDA zich openlijk afvraagt of het wel goed was om de term volkshuisvesting in te ruilen voor woningmarkt werd in Utrecht in dezelfde week een stadsakkoord wonen ondertekend waarin juist de andere kant op wordt bewogen.
Ontwikkelaars, beleggers en corporaties gaan samenwerken aan bouwproductie , doorstroming en de gemengde stad (vooral door het ruilen van locaties) en de gemeente stelt zich op als de grote mogelijkmaker. Dit doet ze door instrumenten in te zetten als aangepaste gemeentelijke planprocedures (de markt schrijft mee aan stedenbouwkundige kaders, onderzoeksvragen en keuze voor projecten), de escalatieladder (wie alles te traag vindt gaan kan rechtstreeks naar de wethouder) en de ‘vertrouwelijke balansrol’ bij ruil van locaties (gemeente faciliteert de ruiling en bewaakt de balans).
Alles gebeurt op basis van onderling vertrouwen en dappere beloften en niets is er in het akkoord terug te vinden van regels waarover elders in het land wordt gesproken om de marktwerking van zijn prijsopdrijvende werking te ontdoen. Denk aan anti-speculatiebedingen, harde maxima aan huren, verbod om woningen tegen opbod te verkopen, zelfbewoningsplicht, verbod op verkoop van sociale huurwoningen etcetera. Overigens stoeit de gemeenteraad via moties wel met dit soort ideeën maar gek genoeg is dat blijkbaar een non-issue in dit samenwerkingsmodel.
Om het simpel te stellen: de gemeente heeft zichzelf de plicht opgelegd snel bij te bouwen en een gemengde stad te realiseren met een mooie mix van sociaal, middenhuur en koop en mag nu als ‘balansbewaker’ gaan kijken of anderen die belofte gaan waarmaken. De gemeenteraad mag dan straks via vele kritische vragen en moties de gaten die daarbij vallen opvullen. Ik licht graag toe waarom ik dit op deze manier opschrijf.
25 september 2019
14 reacties
marktwerking, neoliberale stadsontwikkeling, omgevingsimpactscan, omgevingswet, overvecht, publieke zaak, stadsakkoord, stadsontwikkeling, Utrecht, wonen, wooncrisis
De octopus en het zwarte gat
Ik las op advies van Jasper Etten het boek ‘red de democratie’ van Manu Claes. Claes koppelt daarin zijn ervaringen met de geslaagde strijd voor ondertunneling, overkapping en omleiding van de ringweg door Antwerpen aan het debat over vernieuwing van de democratie. Eerder las ik al de oproep van voormalig vice-voorzitter van de Raad van State Herman Tjeenk Willink ‘groter denken, kleiner doen’. De overeenkomsten tussen beide verhalen zijn frappant en net toen ik was begonnen daar iets over de schrijven lanceerde mijn ‘eigen’ gemeentebestuur in Utrecht een voorstel voor het vernieuwen van het participatiebeleid. Daarin wordt de ambitie geformuleerd om zowel de vertegenwoordigende als directe democratie te versterken. Een mooie kans om dit verhaal eens te toetsen aan de analyses van beide heren. Helaas (spoiler alert!) dat viel vies tegen. Ik licht het graag toe in de hoop dat het in Utrecht toch nog goedkomt en vooral als waarschuwing voor andere steden.
(meer…)
14 maart 2019
0 reacties
Democratie, lokale democratie, participatie, publieke zaak, technocratie, Utrecht
Is er iets mis met ‘ruimte bieden aan de initiatiefnemer’?
Deze week mocht ik bij het netwerk van directeuren stedelijke ontwikkeling iets vertellen over participatie en de omgevingswet. De trouwe lezer van mijn blogs weet dat ik het dan niet heb over wat de omgevingswet aan participatie vereist (niet veel). Maar wel hoe je de invoering van de omgevingswet gebruikt om het beleid beter te verankeren in de samenleving, hoe je de collectieve kracht en intelligentie van de stad kunt mobiliseren en hoe je een gelijker speelveld en nieuwe democratische verhoudingen rond omgevingsvraagstukken bouwt.
Dat nodigde uit tot mooie gesprekken over deze thema’s. En zoals ik zo vaak meemaak kwamen er nuchtere tegenwerpingen over een overheid die zich juist bescheidener en faciliterend op moet stellen. Het motto is ‘ruimte maken voor initiatiefnemers’ waartoe ook hoort dat deze zelf de communicatie met de omwonenden/belanghebbenden moet regelen en vaak ook de stedenbouwkundige uitwerking mag of moet leveren.
Op het eerste oog lijkt dit niet eens zo onredelijk. Het voorbeeld dat ik dezer dagen steeds te horen krijg: een eigenaar van een gebouw(-encomplex) dat zijn functie heeft verloren wil het verbouwen tot woningen. De gemeente werkt daar graag aan mee op grond van haar eigen herbestemmings- en woonbeleid en dan mag je anno 2017 van de initiatiefnemer verwachten dat deze zelf de stedenbouwkundige kaders opstelt en de communicatie met de buurt goed doet. En ik kom ontwikkelaars tegen die (vaak niet ten onrechte) stellen dat ze dit beter kunnen dan de gemeente en dit ook graag op zich nemen. Tel uit je winst zou je zeggen. Ik heb er om een aantal redenen toch moeite mee dat de overheid zich zo uit dit speelveld terugtrekt.
1 april 2017
0 reacties
buurtrechten, buurtscan, cocreatie, gelijk speelveld, herstemmen, impact, intiatiefnemers, maatschappelijke gebiedsontwikkeling, omgevingswet, publieke zaak, skyboxplanologie, spelregels, Utrecht, vastgoed, waarderingstoets
Het publieke gebouw is een publieke zaak
(deze opinie werd mei 2014 gepubliceerd in het blad de Architect)
De afgelopen tijd zijn veel publieke gebouwen gesneuveld in de raadzaal. Terwijl de lokale politiek met elkaar overhoop ligt, rijst de vraag waarom de inwoners niet worden betrokken bij de besluitvorming. Want burgers zijn prima in staat om over grote publieke projecten mee te denken en mee te beslissen, aldus Frans Soeterbroek, socioloog en bestuurlijk adviseur. “Wie denkt dat je hiermee alleen maar middelmatige oplossingen voor de stad binnenhaalt, is het anno 2014 niet waard een stad te besturen.” Hij schreef een genuanceerd opiniestuk in de Architect waarin hij lokale overheden tools aanreikt om de besluitvorming rond gemeentelijke projecten soepel te laten verlopen.