28 februari 2012

Door Frans Soeterbroek

Reacties

0 reacties

Tags

Albayrak, dichotomie, inhoud, media, Pauw en Witteman, proces, schaduwspelen

Zeg het voort

Wat er misgaat als je inhoud en mens uit elkaar trekt

Er is vanochtend veel reuring over het ‘interview’ gisteravond van Jeroen Pauw en Paul Witteman met Nebahat Albayrak. Venijnig gekissebis aan tafel en in de commentaren over de vraag of de sexe en achtergrond van Albayrak er bij de leiderschapsstrijd in de PvdA toe doen of dat het vooral over de inhoud zou moeten gaan. In mijn werk kom ik iets vergelijkbaars tegen rond de tweedeling tussen inhoud en proces. Vruchteloze discussies tussen mensen die willen dat het eindelijk eens over de inhoud kan gaan en mensen die zich beklagen over gebrek aan aandacht voor ‘het proces’.
Uit onderzoek blijkt dat mensen altijd op zoek zijn naar dit type tweedelingen om greep op het leven te krijgen en elkaar mee om te oren te kunnen slaan. Maar wat doen we onszelf en elkaar daarmee tekort!

Want die tweedelingen gaan een eigen leven leiden en creëren een strijdtoneel vol schaduwspelen. Organisatieadviseurs en managers hebben een dagtaak aan het taalspel of het om de inhoud of het proces gaat. Communicatieadviseurs en mediatrainers verdienen een goede boterham met het adviseren van politici en bestuurders over de vraag hoe ze behendig kunnen schakelen tussen ‘ het poppetje neerzetten’ en ‘ook nog een inhoudelijk verhaal hebben’. Het wordt tijd dat we de vraag of het  gaat om de poppetjes, de inhoud of het proces taboe verklaren. Dat is de enige manier om een einde te maken aan (het chagrijn over) die schaduwspelen.

Vragen als ‘wie ben jij’, ‘wat wil jij’ en ‘hoe pak je het aan’ kun je niet zonder schade uit elkaar trekken.  Het wordt namelijk pas interessant daar waar ze vloeiend in elkaar overlopen of juist gaan wringen. Zeker waar het om leiderschap gaat is de essentiële vraag hoe iemand persoonlijke, maatschappelijke en politieke verhalen vermengt en weet om te zetten in iets wat inspireert en mobiliseert. Daar kom je als interviewer niet achter als je jezelf opsluit in het spel ‘gaat het om de poppetjes of om de inhoud’? . Een nieuwsgierige journalist gaat juist op zoek naar dat gebied waar mens en inhoud vervloeien.

Wat zou er bijvoorbeeld gisteravond gebeurd zijn als de interviewers aan Albayrak de volgende vragen hadden gesteld:

– wat is jouw verhaal over deze samenleving en waar zien we dat terug in je handelen?

– waar heeft je persoonlijke achtergrond je manier waarop je politiek bedrijft beïnvloed?

– wie zijn je helden/voorbeelden uit politiek en samenleving en wat heb je van hen geleerd?

– hoe zou je jouw stijl van politiek bedrijven omschrijven?

– wat maakt jou tot een goed leider?

– wie verzamel je om je heen om zaken waar je zelf minder sterk in bent te compenseren?

Deze vragen zijn dynamische en open genoeg om een pittig gesprek over leiderschap op gang te brengen. En ook vragen die ruimte scheppen voor Albayrak om een inspirerend verhaal af te steken of die juist pijnlijk bloot kunnen leggen dat het verhaal er niet is.

Waarom het niet tot zo’n gesprek komt wordt meestal geduid in termen van hijgerige journalistiek en bange politiek. Daar zit veel in, maar misschien helpt het om dit probleem eens van een andere kant te bekijken, namelijk als treurig bijeffect van ons vermogen om in dichotomieën te denken en te communiceren. Volgens mij zou het journalisten en politici meer geloofwaardigheid en werkplezier opleveren wanneer ze inhoud en mens of inhoud en proces niet langer zo krampachtig uit elkaar trekken.

---